Umetnici: Maja Josifović, Aleksandar Jestrović Jamesdin, Maja obradović, Goran Micevski, Milica Ružičić, Dimitrije Tadić
IMPEX – Contemporary Art Provider, Budimpešta
2007.
Katalog
Mreža izbora (The Net of Choises)
U cilju nastavka saradnje sa mađarskom umetničkom scenom koja je započeta prošle godine i rezultirala izložbom mađarskih umetnika u Beogradu[1], ove godine priređuje se izložba i gostovanje srpskih umetnika u Budimpešti u organizaciji beogradskih kustosa, Mare Prohaske Marković i Maide Gruden. Namera kuratora nije pružanje sveobuhvatnog pregleda srpske savremene umetnosti, već ukazivanje na određene umetničke aktere i njihovu produkciju, kroz selekciju nekoliko umetnika koji se predstavljaju radovima po sopstvenom izboru. Kategorija izbora ovom prilikom kristalizovala se kao bitan pojam. U svesnoj nameri odbacivanja početnog, čvrstog koncepta koji bi sa kuratorske pozicije odredio izbor radova i ograničio opseg njihove recepcije, otvorena je mogućnost drugačije komunikacije i interakcije, koja kroz mrežu izbora postaje vidljiva na samoj izložbi. Kretali smo se u polju koje bi nam u krajnjem ishodu pružilo nove uvide i priredilo iznenađenja. Izložba nam donosi radove šestoro umetnika realizovane u različitim medijima koje je moguće interpretirati na različite načine. Jedan od načina je ovaj koji sledi.
Binom umetnik-kurator tema je Jamesdinovog rada Šnicle sa belim lukom, gibanica i fijaker gulaš koji je nastao specijalno za ovu izložbu. Viđenje tog odnosa predstavljeno je kroz dominanatni diskurs o ključnim akterima na sceni savremene umetnosti: kroz prvljavi okršaj suprotstavljenih strana. Dovođenjem do ekstrema, ovaj se diskurs kroz Jamesdinov rad na duhovit način problematizuje, konotirajući pitanja dominacije, moći, hijerarhije i položaja umetnika i kuratora. Suprotstavljene strane deluju svaka iz svog okvira, iz svoje perspektive bez potrebe za preispitivanjem pozicije sa kojih emituju „super moći“. Sukobljena mišljenja i potencijal konstrktivne kritike kroz ovaj dihotomni model gubi se i rasipa, a rad ukazuje na neophodnost uspostavljanja drugačijeg diskursa i višekanalnog povezivanja aktera savremene umetničke scene u cilju ostvarivanja saradnje koja bi imala pozitivan ishod za sve.
Crteži Dimitrija Tadića Hold me and control me, već svojim nazivom upućuju na situacije ultmativne predaje drugom u erotskom odnosu. Otuda su glavni motivi ovih radova fetišistčki predmeti sadomazohističkih rituala: kožne rukavice, narukvice sa metalnim šiljcima, lanci, okovi i štapovi, dok je telo dato u fragmentima, prošaranim spletom krvnih sudova, koji se sustiču u uzbuđenom srcu. Ma koliko ekstremno izgledalo, u suštini ovog modela ritualnog odnosa nalaze se konsezualne relacije zasnovane na pregovoru, uzbudljivom i dobrovoljnom ponašanju u kome akteri sa instinktivnom jasnoćom razumeju koncept odgovornosti i poverenja. Uzbudjivi scenariji intimnih rituala odvijaju u se unutar mikro okruženja, na šta upućuje intimistička tehnika crteža kojom su Tadićevi radovi izvedeni. Međutim, podloga novinske hartije sa tekstom proširuje okvir recepcije viđenog, uključujući makrosocijalni kontekst u igru. Na taj način se suptilnim promišljanjem osvešćuje neophodnost pregovaranja sopstvenih i tuđih potreba, granica i zabrinutosti, doživljavanja duboko intimanog kontakta i uzbuđenja koji proizlaze iz društvene interakcije.
Maja Obradović u ciklusu radova „Brade“, kroz različite medije, istražuje svet iz muškog ugla/fenomen muškog pogleda. Slike iz ovog ciklusa predstavljaju svojevrsne dokumente njenih susreta sa muškarcima i beleže stanja u kojima se nakon tih sureta istraživačkog karaktera nalazila. Primarni predmet njenog interesovanja postaje odnos između muškarca i žene, kao i shvatanje pojma i uloge žene kod ispitanika. Žena / autor / umetnica, čija izobličena predstava u ovim radovima permanentno iskrsava, uvek je u pomućenim stanjima svesti zbog bolesti, izmučenosti, omalovaženosti, potrešenosti, umora, osećaja ugroženosti, rezigniranosti. Ipak, ove autoportrete nije definisao muški stav, već emocija proistekla iz ženskog uvida u svoju ulogu unutar drugačije strukturiranog pogleda.
U tri priče na šest načina Maje Josifović motivi karakteristični za svet deteta i svet odraslog čoveka inkorporirani su u strukturu igračke. Savršeno se prožimajući ovi motivi koegzistiraju, postoje u isto vreme, egzistiraju zajedno. Data na uvid igra kockama ne samo da potstiče interakciju i poziva na igru, već i pobuđuje i osvešćuje dete u svakom odraslom posmatraču. Ovim kratkotrajnim boravkom odraslog u dečijem, umetnica svakog konektuje i upućuje na prva iskustva kao zaboravljena mesta pohranjenih pravih razloga, izvora i motiva sadašnjih postupaka, ponašanja, stavova i pristupa životu.
Evocirajući srednjevekovne modele očuvanja vernosti Milica Ružičić oblikuje falusnu formu pojasa nevinosti. Oponašanjem čvrstih materijala i grubih tehnika izrade ovih srednjevekovnih sprava umetnica uspeva da retro dizajnom i ručnim radom taj predmet izdvoji iz bogate produkcije savremenih seksualnih igračaka. Istovremeno, na jedan veoma jednostavan, duhovit i inteligentan način izvrće prvobitnu svrhu, funkciju i namenu ovih naprava. Naime, ciničnim pristupom umetnica ideju o očuvanju vernosti muškarca postavlja u okvire seksualnih fantazija žene i njenih fetiša, čime, paradoksalno, stereotip o pojasu nevinosti kao znaku ženske potčinjenosti pervertira u simbol oslobođene ženske seksualnosti.
Travel guides Gorana Micevskog obuhvata seriju fotografija urbanih i prirodnih pejzaža koje je autor snimio na putovanjima po različitim delovma sveta. S obzirom na kontekst vodiča koji ovi radovi konotiraju, uključuje se prisustvo teksta, kao komentara, upisanog direktno na svaku fotografiju, koji treba da familijarizuje posmatrača sa dalekim predelima. Institucija putokaza time se ne dovodi u vezu samo sa konkretnim, snimljenim putničkim prizorima, već ukazuje i na ono što je upisano u suštinu fotografskog medija, na manjak koji traži izvesni nadomestak, na putokaz za upotrebu slika. Tekstualni komentari, medjutim, predstavljaju rečenice istrgnute iz razgovora, citate iz knjiga, fragmente sećanja, i uključuju posmatrača u neku od intersubjektivnih mreža, u samu produkciju smisla, a time i u registar raznih institucija i pratećih ideologija. Tako, In Belgrade, the capital of Serbia, you will most likely feel dizzy due to the hight illness.
Takođe treba napomenuti da je važan aspekt ove izložbe živo prisustvo svih izlagača The Net of Choises u Budimpešti, koji kroz direktnu komunikaciju sa učesnicima mađarske savremene umetničke scene imaju priliku uspostavljanja mreže izbora moguće buduće saradnje i razmene iskustava.
[1] Izložba Mađarske igre održana je u galeriji Yubin u Beogradu, novembra 2006. i predstavljala je deo Festivala Mađarske kulture. Kustosi Mara Prohaska i Maida Gruden su nakon petodnevnog visisting programa u Budimpešti na poziv Agency for Contemporary Art Exchange organizovali izložbu u Beogradu na kojoj su predstavljeni radovi četvoro mađarskih umetnika: Andras Ravasza, Marcell Esterhazya, Andree Schneemeir i Szabolcs KissPala.